LA TRADUZIONE D’AUTORE NELL’AULA DI FLE: IMPLICAZIONI TEORICHE E UNA PROPOSTA DIDATTICA

Authors

  • Simona MUNARI Università degli Studi di Roma “Tor Vergata” E-mail: simona.munari@uniroma2.it

DOI:

https://doi.org/10.24193/subbphilo.2019.4.12

Keywords:

FFL teaching, literary translation, intercultural mediation.

Abstract

Authorial Translation in the FFL Class. Theoretical Implications and Teaching Proposal. The present contribution proposes a reflection on the study of authorial translation as part of a master level university course in French Language and Translation. According to the existing critical literature, what should be discussed is the role of literary translation in learning foreign languages at academic level in Italy. The comparative analysis of some famous versions of French classics lies at the core of a teaching proposal developed in several stages and meant to stimulate certain mediation strategies indicated in the CEFR, with a view to enhancing intercultural competence and interlinguistic reflection.

REZUMAT. Traducerea de autor în cadrul cursului de FLS. Implicații teoretice și propunere didactică. Această contribuție propune o reflecție asupra studierii traducerii de autor ca parte a unui curs universitar de Limbă franceză și traducere la nivel master. Potrivit literaturii critice existente, este vorba despre discutarea rolului traducerii literare în procesul învățării limbilor străine în context academic, în Italia. Analiza comparativă a unor versiuni celebre ale clasicilor francezi se află la baza unei propuneri didactice dezvoltate în câteva etape și gândită cu scopul de a stimula anumite strategii de mediere indicate în CECRL, în vederea valorificării competenței interculturale și a reflecției interlingvistice.

Cuvinte cheie: didactica FLS, traducere literară, mediere interculturală.

Author Biography

Simona MUNARI, Università degli Studi di Roma “Tor Vergata” E-mail: simona.munari@uniroma2.it

Università degli Studi di Roma “Tor Vergata” E-mail: simona.munari@uniroma2.it

References

ALBANESE, Angela, NASI, Franco (éds.), L’artefice aggiunto. Riflessioni sulla traduzione in Italia: 1900-1975, Ravenna, Longo, 2015.

BALBONI, Paolo, Tecniche didattiche per l’educazione linguistica, Torino, UTET, 1998.

- Le sfide di Babele, Torino, UTET, 2006.

- Fare educazione linguistica. Insegnare italiano, lingue straniere e lingue classiche, Torino, UTET, 2013.

BALLARD, Michel, « Le commentaire de version », Meta, n. 3-33, 1988, p. 341-349.

- « Les “mauvaises lectures” : étude du processus de compréhension », in DELISLE, Jean, LEE-JAHNKE, Hannelore (éds.), Enseignement de la traduction et traduction dans l’enseignement, Presses de l’Université d’Ottawa, Ottawa, 1998, p. 27-47.

BENELLI, Graziano, RACCANELLO, Manuela, Il cavallo e la formica. Saggi di critica sulla traduzione, Firenze, Le Lettere, 2010.

BERMAN, Antoine, « La retraduction comme espace de la traduction », Palimpsestes, n. 4, 1990, URL: http://journals.openedition.org/palimpsestes/596.

- « La traduction des œuvres anglaises au XVIIIe et XIXe siècles : un tournant », Palimpsestes, n. 6, 1993, URL: http://journals.openedition.org/palimpsestes/753.

- Pour une critique des traductions : John Donne, Paris, Gallimard, 1995.

- La prova dell’estraneo. Cultura e traduzione nella Germania romantica, Macerata, Quodlibet, 1997 (ed. orig. L’épreuve de l’étranger, Paris, Gallimard, 1984).

BERTINI, Mariolina, «Attraverso Natalia: un percorso proustiano degli anni Sessanta», in DOLFI, Anna (éd.), Non dimenticarsi di Proust. Declinazioni di un mito nella cultura moderna, Firenze, Firenze University Press, 2014, p. 191-201.

BRUNETTE, Louise, « La correction des traductions pédagogiques », in DELISLE, Jean, LEE-JAHNKE, Hannelore (éds.), Enseignement de la traduction et traduction dans l’enseignement, Presses de l’Université d’Ottawa, Ottawa, 1998.

CADIOLI, Alberto, Letterati editori. Attività editoriale e modelli letterari nel Novecento, Milano, Il Saggiatore, 2017.

CALVI, Maria Vittoria, «La traduzione nell’insegnamento linguistico», in MELLONI, Alessandra, LOZANO, Rafael, CAPANAGA, Pilar, (éds.), Intepretar traducir textos de la(s) cultura(s) hispánica(s), CLUEB. Bologna, 2001, p. 327-342.

CARMIGNANI, Ilide, Gli autori invisibili: incontri sulla traduzione letteraria, Nardò, Controluce, 2014.

CAVAGNOLI, Stefania, PASSARELLA, Mirca, Educare al plurilinguismo. Riflessioni didattiche, pedagogiche e linguistiche, Franco Angeli, Milano, 2011.

COSTE, Daniel, « Diversité des plurilinguismes et formes de l’éducation plurilingue et interculturelle », Recherches en didactique des langues et des cultures, n. 7-1, 2010, http://journals.openedition.org/rdlc/2031.

COSTE, Daniel, CAVALLI Marisa, « Retour sur un parcours autour de la médiation », Recherches en didactique des langues et des cultures, n. 15-2, 2018, http://journals.openedition.org/rdlc/2975

COURTAUD, Léa, « Médiations linguistique et culturelle dans le cadre formatif universitaire. De la traduction à l’appropriation », Recherches en didactique des langues et des cultures, n. 15-3, 2018, http://journals.openedition.org/rdlc/3703.

DAGUES, Véronique, « De l’obsolescence dans la médiation », Recherches en didactique des langues et des cultures, n. 15-2, 2018, http://journals.openedition.org/rdlc/3001.

DELISLE, Jean, Analyse du discours comme méthode de traduction, Presses de l’Université de Ottawa, Ottawa, 1984.

DENYER, Monique, La lectura: una destreza pragmática y cognitivamente activa, Universidad Antonio de Nebrija, Madrid, 1998.

DI SABATO, Bruna, « La traduzione e l’apprendimento/insegnamento delle lingue », Studi di Glottodidattica, n. 1, 2007, p. 47-57.

DUMAS, Hélène, Journal d’une traduction, Donnemarie-Dontilly, iXe, 2016.

DURIEUX, Christine, « L’enseignement de la traduction: enjeux et démarches », Meta. Journal des traducteurs, n. 50-1, 2005, https://id.erudit.org/iderudit/010655ar.

FARNOUD, Esmaeel. « Processus de la traduction : charge cognitive du traducteur », Corela. Cognition, représentation, langage, vol. 12-2, 2014, http://journals.openedition.org/corela/3615.

FREDDI, Giovanni, Psicolinguistica, sociolinguistica, glottodidattica, Torino, UTET, 1999.

FUMAROLI, Marc, Trois institutions littéraires, Paris, Gallimard, 1994.

GENETTE, Gérard, Seuils, Paris, Seuil, 1987.

GINZBURG, Natalia, «Nota del traduttore», in FLAUBERT, Gustave, La signora Bovary, Torino, Einaudi, 1983, p. 431-433.

- «Postfazione», in PROUST, Marcel, La strada di Swann, Torino, Einaudi, 1990, p. 559-564.

GOTTESMAN, Catherine, « Quelques réflexions sur la traduction littérale », Ela. Etudes de linguistique appliquée, n. 1, 2006, p. 95-106.

HENNEQUIN, Jean, « Pour un pédagogie de la traduction inspirée de la pratique professionnelle », in DELISLE, Jean, LEE-JAHNKE, Hannelore, Enseignement de la traduction et traduction dans l’enseignement, Presses de l’Université d’Ottawa, Ottawa, 1998, p. 97-105.

HUVER, Emmanuelle, « Penser la médiation dans une perspective diversitaire », Recherches en didactique des langues et des cultures, n. 15-2, 2018, http://journals.openedition.org/rdlc/2964.

LADMIRAL, Jean-René, « Traductologiques », Le français dans le monde. Retour à la traduction, 1987, p. 18-25.

- Traduire: théorèmes pour la traduction, Paris, Gallimard, 1994.

- Sourcier ou cibliste. Les profondeurs de la traduction, Paris, Les Belles Lettres, 2015.

LAVAULT, Elisabeth, Fonctions de la traduction en didactique des langues: apprendre une langue en apprenant à traduire, Paris, Didier, 1998.

LETAWE, Céline, « Quand le traducteur-préfacier parle de traduction. Fonctions d’un discours entre préface allographe et préface auctoriale », Palimpsestes, n. 31, 2018, http://journals.openedition.org/palimpsestes/2583.

LOPRIORE, Lucilla, « A la recherche de la traduction perdue: la traduction dans la didactique des langues », Ela. Etudes de linguistique appliquée, n. 141, 2006, p. 85-94.

LORILLEUX, Joanna, HUVER, Emmanuelle, « Quelles médiations en didactique des langues et des cultures? Démarches et dispositifs, Recherches en didactique des langues et des cultures », n. 15-2, 2018, http://journals.openedition.org/rdlc/3224.

LOY, Rosetta, «Nota del traduttore», in FROMENTIN, Eugène, Dominique, Torino, Einaudi, 1990, p. 261-266.

MARIANI, Luciano, «(RI)visitare l’approccio teorico-metodologico del Quadro Comune Europeo: materiali di formazione per insegnanti», Italiano LinguaDue, n. 2, 2016, http://riviste.unimi.it/index.php/promoitals/article/view/8188

MOUNIN, Georges, Les belles infidèles, Villeneuve d’ascq, Presses Universitaires du Septentrion, 2016.

NANNONI, Catia, «La critica della traduzione», in BENELLI, Graziano, TONINI, Giampaolo (éds.), Studi in ricordo di Carmen Sánchez Montero, Trieste, Edizioni Università di Trieste, vol. 1, 2006, p. 263-279.

- «Il “nuovo” ruolo della traduzione nella glottodidattica», in VINTI, Claudio (éd.), Ça a terminé comme ça. La SSIS Lingue Straniere dell’Umbria. Un’esperienza positiva, Perugia, Guerra Edizioni, 2010, p. 73-91.

OUVRY-VIAL, Brigitte, « L’acte éditorial : vers une théorie du geste », Communication et langages, n. 154, 2007, p. 67-82.

PERGNIER, Maurice, « Préface », in DELISLE, Jean, LEE-JAHNKE, Hannelore, Enseignement de la traduction et traduction dans l’enseignement, Presses de l’Université d’Ottawa, Ottawa, 1998, p. IX-XVI

PODEUR, Josiane, La pratica della traduzione, Napoli, Liguori, 2002.

PROIETTI, Paolo, «Gli “autori” del testo tradotto: fra creazione, scrittura e lettura», in BRETTONI, Augusta, PELLEGRINI, Ernestina, PIAZZESI, Sandro, SALVADORI, Diego, Per Enza Biagini, Firenze, Firenze University Press, 2016, p. 487-495.

RACCANELLO, Manuela, Proust in Italia. Le traduzioni della Recherche, Firenze, Le Lettere, 2014.

REY, Alain, DUVAL, Frédéric, SIOUFFI, Gilles, Mille ans de langue française, histoire d’une passion, vol. 1, Perrin, Paris, 2011.

ROMANO, Lalla, «Nota del traduttore», in FLAUBERT, Gustave, Tre racconti, Torino, Einaudi, 2000, p.131-143.

- «Nota del traduttore», in FLAUBERT, Gustave, L’educazione sentimentale, Torino, Einaudi, 1984, p. 593-604.

SALMON, Laura, «Osservazioni contro intuitive sulla didattica di “lingua e traduzione” nell’università riformata» in MARRAS, Gianna Carla, MORELLI, Mara (éds.), Quale mediazione? Lingue, traduzione interpretazione e professione, Cagliari, CUEC, 2005, p. 31-44.

SALMON, Laura, MARIANI, Manuela, Bilinguismo e traduzione. Dalla neurolinguistica alla didattica delle lingue, Franco Angeli, Milano, 2008.

SANCONIE Maïca, « Préface, postface, ou deux états du commentaire par des traducteurs », Palimpsestes, n. 20, 2007, URL : http://palimpsestes.revues.org/102.

SARDIN, Pascale, « De la note du traducteur comme commentaire : entre texte, paratexte et prétexte », Palimpsestes, n. 20, 2007, URL : http://palimpsestes.revues.org/99.

VENUTI, Lawrence, L’invisibilità del traduttore. Una storia della traduzione, Roma, Armando, 1999.

WOODSWORTH, Judith, « Traducteurs et écrivains: vers une redéfinition de la traduction littéraire », TTR: traduction, terminologie, rédaction, n. 1 (1), 1988, p. 115-125 http://id.erudit.org/iderudit/037008ar.

ZUBER, Roger, Les «belles infidèles» et la formation du goût classique, Paris, Albin Michel, 1995.

Downloads

Published

2019-12-15

How to Cite

MUNARI, S. (2019). LA TRADUZIONE D’AUTORE NELL’AULA DI FLE: IMPLICAZIONI TEORICHE E UNA PROPOSTA DIDATTICA. Studia Universitatis Babeș-Bolyai Philologia, 64(4), 195–212. https://doi.org/10.24193/subbphilo.2019.4.12

Issue

Section

Articles