DEUX GROUPES DE COLLEGIENS (ABIDJAN ET TOULOUSE) FACE A DEUX QUESTIONS SUR LA TRANSITIVITE ET L’INTRANSITIVITE EN FRANÇAIS: RECHERCHES SUR LES CONNAISSANCES IMPLICITES ET EXPLICITES DES ADOLESCENTS

Authors

  • Chiara De ANGELIS Sapienza, Università di Roma. E-mail : chiara.de1996@gmail.com https://orcid.org/0000-0002-2006-8622
  • Oreste FLOQUET Sapienza, Università di Roma. E-mail : oreste.floquet@uniroma1.it

DOI:

https://doi.org/10.24193/subbphilo.2019.4.04

Keywords:

acceptability, valency, metalinguistic awareness, language development.

Abstract

Two groups of high school students (of Abidjan and Toulouse) answering two questions on transitivity and intransitivity in the French language: a research on teenagers’ implicit and explicit knowledge. By employing the epilinguistic and metalinguistic analysis of a corpus of responses by 170 pre-teenagers from two colleges in Abidjan and Toulouse, we will discuss, first, the concepts of acceptability, grammaticalness and utterability in order to try to determine, as far as possible, on what kind of knowledge and on what type of reasoning they rely on. Secondly, we will discuss the relationship that connects acceptability and age by showing that, contrary to what is expected, the majority of pre-teenagers that we have questioned still ground their responses more in their encyclopedic knowlege than in the formal aspects of the phrase, which is a typical feature of adolescence.

REZUMAT. Cum răspund două grupuri de liceeni (din Abidjan și Toulouse) la două întrebări despre tranzitivitate și intranzitivitate în limba franceză: o cercetare asupra cunoștințelor implicite și explicite ale adolescenților. Prin intermediul unei analize epilingvistice și metalingvistice a unui ansamblu de răspunsuri preluate de la 170 de preadolescenți provenind de la două licee din Abidjan și, respectiv, Toulouse, vom discuta, mai întâi, noțiunile de acceptabilitate, gramaticalitate și enunțiabilitate, în încercarea de a stabili, pe cât se poate, care sunt cunoștințele și tipurile de raționamente pe care se bazează acestea. Apoi, vom analiza raportul care se stabilește între acceptabilitate și vârstă, arătând că, contrar așteptărilor noastre, majoritatea preadolescenților chestionați își argumentează încă răspunsurile referindu-se mai degrabă la cunoștințele lor enciclopedice decât la aspectele formale ale frazei, ceea ce reprezintă o trăsătură tipică vârstei adolescente.

Cuvinte cheie: acceptabilitate, valență, conștiință metalingvistică, dezvoltare lingvistică.

Author Biographies

Chiara De ANGELIS, Sapienza, Università di Roma. E-mail : chiara.de1996@gmail.com

Chiara De Angelis, Sapienza, Università di Roma, est responsable du codage des protocoles. E-mail : chiara.de1996@gmail.com

Oreste FLOQUET, Sapienza, Università di Roma. E-mail : oreste.floquet@uniroma1.it

Oreste Floquet, Sapienza, Università di Roma, est responsable du codage des protocoles et de l’écriture de l’article. Un vif remerciement à Maria Antonietta Pinto, Chiara Celata et Giulia De Flaviis qui ont eu la gentillesse de relire la première version de cet article. De toute évidence, elles ne sont en aucun cas responsables des imperfections subsistantes. E-mail : oreste.floquet@uniroma1.it

References

AGOSTINIANI, Luciano, « Marcatezza, lingue funzionali e fenomeni di ristrutturazione del parlato in Toscana », in: ALBRECHT, Jörn, LÜDTKE, Jens, THUN, Harald (éds), Energeia und Ergon. Sprachliche Variation-Sprachgeschichte-Sprachtypologie. Studia in honorem Eugenio Coseriu, Tübingen, Narr, 1988, p. 441-455.

BEACCO, Jean-Claude, « Les savoirs linguistiques “ordinaires” en didactique des langues: des idiotismes », Langue française, 2001, p. 89-105.

BERNARD, Gilles, « Une conception linguistique méconnue de la transitivité », Linx, 1991, p. 13-35.

BLINKENBERG, Andreas, Le problème de la transitivité en français moderne, København, Munskgaard, 1969.

BRÉAL, Michel, Essai de sémantique, Paris, Hachette, 1897.

BRÉDART, Serge, RONDAL Jean-Adolphe, L’analyse du langage chez l’enfant: les activités métalinguistiques, Sprimont, Mardaga, 1982.

CIANCAGLINI, Angela, « Per una valutazione dei fondamenti teorici della marcatezza », in: CIPRIANO, Palmira, DI GIOVINE, Paolo, MANCINI, Marco (éds), Miscellanea di studi in onore di W. Belardi, II tomo, Roma, Il Calamo, 1994, 811-845.

COLOMBO, Adriano, « La riflessione grammaticale: riflessioni di un conservatore », in: AMBEL, Mario (éd), Insegnare la lingua. Quale grammatica? Milano, Edizioni scolastiche Bruno Mondadori, 1982. p. 12-70.

CREISSELS, Denis, Syntaxe générale, une introduction typologique, 2, la phrase, Paris, Lavoisier.

CRYSTAL, David, A Dictionary of Linguistics and Phonetics, Oxford, Blackwell Publishing, 2008.

DEBRENNE, Michèle, « Les représentations métalinguistiques des étudiants en FLE », in: HILTON, Heater E. (éd.), Acquisition et didactique1, Chambéry, Université de Savoie, 2007, p. 55-66.

DE MAURO, Tullio, Introduzione alla semantica, Bari, Laterza, 1970.

DESCLÉS, Jean-Pierre, GUENTCHÉVA Zlatka, « Test et acceptabilité », Histoire Épistémologie Langage, 1991, p. 9-25.

DE VILLIERS, Peter A., DE VILLIERS, Jill G., « Early Judgments of Semantic and Syntactic Acceptability by Children », Journal of Psycholinguistic Research, 1972, p.299-310.

GOMBERT, Jean Émile, Le développement métalinguistique, Paris, Puf, 1990.

JEŽEK, Elisabetta, « Partecipanti impliciti nella struttura argomentale dei verbi », in: DALLABRIDA, Sara, CORDIN, Patrizia (éds), La grammatica delle valenze. Spunti teorici, strumenti e applicazioni, Firenze, Franco Cesati Editore, 2018, p. 55-71.

LACHET, Caroline, « Pratiques et représentations grammaticales des étudiants à l’université », in: KALMBACH, Jean-Michel, STRATILAKI-KLEIN, Sofia (éds), Descriptions linguistiques et descriptions pédagogiques pour l’enseignement et l’apprentissage du français, Actes du 2e colloque international du GRAC, en ligne, 2015, p. 70-81.

LA MANTIA, Francesco, « “Un atteggiamento irenico”. Su alcune pagine culioliane di Tullio De Mauro » Bollettino del centro di Studi Filologici e Linguistici Siciliani, 2017, p. 151-174.

LARJAVAARA, Meri, La transitivité verbale en français, Paris, Ophrys, 2019.

LAUDANNA, Alessandro, VOGHERA, Miriam, Il linguaggio. Strutture linguistiche e processi cognitivi, Roma-Bari, Laterza, 2006.

LAZARD, Gilbert, L’actance, Paris, Puf, 1994.

LAZARUS, Sylvain, Anthropologie du nom, Paris, Seuil, 1996.

NADEAU, Marie, FISHER Carole, « Les connaissances implicites et explicites en grammaire: quelle importance pour l’enseignement ? Quelles conséquences ? », Bellaterra Journal of Teaching and Learning & Literature, 2011, p. 1-31.

PINTO, Maria Antonietta, La consapevolezza metalinguistica. Teoria, sviluppo e strumenti di misurazione, Pisa-Roma, Istituti editoriali e poligrafici internazionali, 1999.

PINTO, Maria Antonietta, EL EUCH, Sonia, La conscience métalinguistique, Québec, PUL, 2015.

PETERFALVI, Jean-Michel, LOCATELLI, Françoise, « L'acceptabilité des phrases », L'année psychologique, 1971, p. 417- 427.

ROBERGE, Yves, « Structure de transitivité verbale en français », in: BOUCHARD, Denis (éd.), Représentation du sens linguistique II. Actes du colloque international de Montréal (2003). Louvain-la-Neuve, De Boeck Supérieur, 2007, p. 137-150.

SCHMIDT, Richard, « Deconstructing consciousness in search of useful definitions for applied linguistics », AILA Review, 1994, p.11–26.

SCHMIDT, Richard, « Attention », in: ROBINSON, Peter (éd), Cognition and second language instruction, Cambridge, Cambridge university Press, 2001, p. 3– 32.

SORACE, Antonella, « Metalinguistic knowledge and language use in acquisition-poor environments », Applied Linguistics, 1985, p. 239-254.

TESNIÈRE, Lucien, Éléments de syntaxe structurale, Paris, Klincksieck, 1959.

TITONE, Renzo, Psicolinguistica applicata, Roma, Armando Armando, 1983.

TRÉVISE, Anne, « Représentations métalinguistiques des apprenants, des enseignants et des linguistes: un défi pour la didactique », Bulletin VALS-ASLA, 1994, p. 171-190.

TUNMER, William E., GRIEVE Robert, Syntactic awareness in children, in: TUNMER, William E., PRATT, Chrisopher, HERRIMAN Michael L. (éds), Metalinguistic Awareness in Children: Theory, Research, and Implications, Berlin, Heidelberg, New York, Tokyo, Springer-Verlag, 1984, p. 92-104.

VYGOTSKY, Lev S., Pensiero e linguaggio, Firenze, Giunti-Barbèra, 1954.

WEBER, Corinne, « La culture grammaticale ordinaire: étude de verbalisations métagrammaticales et métacognitives d'apprenants natifs ». Langages, 2004, p. 101-112.

WEBER, Corinne, « Les verbalisations ordinaires dans la classe: objets furtifs ou variables encombrantes des sciences du langage ? », Pratiques, 2008, p.139-140.

WINAND, Jean, « La non-expression de l'objet direct en égyptien ancien », Lingua Aegyptia, 2004, p. 205-234.

WOLL, Nina, « How French speakers reflect on their language: a critical look at the concept of metalinguistic awareness », Language Awareness, 2019, p. 49-73.

Downloads

Published

2019-12-15

How to Cite

ANGELIS, C. D., & FLOQUET, O. (2019). DEUX GROUPES DE COLLEGIENS (ABIDJAN ET TOULOUSE) FACE A DEUX QUESTIONS SUR LA TRANSITIVITE ET L’INTRANSITIVITE EN FRANÇAIS: RECHERCHES SUR LES CONNAISSANCES IMPLICITES ET EXPLICITES DES ADOLESCENTS. Studia Universitatis Babeș-Bolyai Philologia, 64(4), 77–92. https://doi.org/10.24193/subbphilo.2019.4.04

Issue

Section

Articles